فارین پالیسی نوشت: اپلیکیشن پیام رسان "تیندر" مکلف به ارائه اطلاعات کاربران خود به سرویس های امنیتی روسیه شده است، درواقع امکان دارد این برنامه دوست یابی مجبور شود به زودی تمامی اطلاعات کاربران خود را به سرویس های امنیتی روسیه منتقل کند. این اطلاعات شامل عکس ها و پیام های رد و بدل شده توسط کاربران روسی می شود و می تواند به عنوان یکی از جدیدترین اقدامات دولت روسیه برای سرکوب گسترده آزادی بیان در این کشور در نظر گرفته شود.
به گزارش سرویس آی تی و فناوری انتخاب، طی سال گذشته مقامات روسیه ده ها تن از رپرهای روسیه را ممنوع الکار کردند و بسیاری از هنرمندان هیپ هاپ را نیز به علت ترویج عقاید و ویژگی های ظاهری متفاوت با دلخواه دولت جریمه کردند. در ماه آوریل نیز یک مرد پس از آن که ولادیمیر پوتین را "بوقلمون صفت" خطاب کرد 470 دلار جریمه شد، چرا که قانون ممنوعیت توهین به مقامات دولتی را نقض کرده بود.
طبق گزارش سایت های خبری و رسانه های داخلی روسیه، دفتر " Kostroma Roskomnadzor"، یک سازمان دولتی است که رسانه های محلی و روزنامه نگاران را در مورد چگونگی پوشش مسائل حساس مانند مواد مخدر، خودکشی و توهین به مقامات نظارت می کند. از آنجایی که گزارش دقیق در مورد روش های خودکشی در روسیه ممنوع است، روزنامه نگاران باید بر اساس ضوابط سازمان مذکور خبرها را منتشر کنند. برای مثال اگر فردی با پرت کردن خود در مسیر مترو به عمر خود پایان دهد، روزنامه ها می نویسند که مردی به شکل تصادفی با قطار برخورد کرد.
تیندر نخستین شرکت تکنولوژیک غربی نیست که با بررسی دقیق Roskomnadzor، که در سالهای اخیر نقش سانسور فزاینده ای را ایفا کرده رو به رو می شود. در سال 2016، شبکه اجتماعی لینکدین در روسیه به علت امتناع از ذخیره داده های کاربران در سرورهای روسی در این کشور مسدود شد. در بیانیه ای که در آن زمان منتشر شد، لینکدین صراحتا اعلام کرد که به تمام قوانین روسیه احترام می گذارد اما نمی تواند درک کند چرا سازمان Roskomnadzor این ممنوعیت را برقرار کرده است.
در ماه آوریل، توییتر به دلیل عدم رعایت درخواست مقامات روسیه مبنی بر ذخیره اطلاعات داده های کاربران در این کشور، به پرداخت 46 دلار جریمه شد.با این حال، ایده افسران اطلاعات روسیه برای رصد کلیه اطلاعات کاربران تیندر در نوع خود بسیار قابل توجه و عجیب بود چرا این اپلیکیشن اساسا ماهیت سیاسی ندارد یا محلی برای تبادل اطلاعات و افکاری نیست که بخواهد موقعیت کرملین را متزلزل کند.
یکی از اولین اقدامات پوتین زمانی که در سال 2000 به قدرت رسید، کنترل پخش تلویزیونی خصوصی و رسانه های چاپی بود. اما اینترنت سالها رها باقی مانده بود و در نتیجه رد و بدل اطلاعات آنلاین در این کشور بسیار رونق گرفته بود. زمانی که پوتین در سال 2012 بار دیگر سوگند ریاست جمهوری خورد و در مقام خود ابقا شد، یکی از بزرگ ترین اعتراضات خیابانی که روسیه در دهه های اخیر به خود دیده بود به راه افتاد. اگرچه رسانه های سنتی در این دوران محدود بودند، اما فضای مجازی میدان اعتراض جدی مخالفان دولت شده بود و در نتیجه مجلس شروع به اصلاح برخی قوانین کرد.
راشل دنبر، معاون بخش بخش اروپا و آسیای مرکزی در دیده بان حقوق بشر معتقد است که این قوانین به دو دسته گسترده تقسیم می شد.او می گوید: "هدف اولیه از اعمال کنترل های دولتی، پیشگیری از افراط گرایی است و هدف دیگر این است که نوعی هماهنگی در حوزه هنجارهای فرهنگی و ارزش های سنتی در روسیه اجرا شود که خانواده ها و کودکان را شامل می شود."
اوایل امسال پوتین دو قانون جدید را به تصویب رساند که جریمه هایی را برای انتشار اخبار جعلی یا عدم احترام به مقامات شامل می شوند. اگرچه کارشناسان تردید دارند که مقامات روسیه دارای ظرفیت یا قصد کامل اجرای این قوانین در سراسر کشور هستند. اما آنها یک اثر دلخراش در سطح جامعه ایجاد می کنند. این قوانین به اندازه ای مبهم هستند که مقامات می توانند از آنها برای تقریبا هر فردی و برای هر چیزی که در فضای مجازی منتشر می شود، شهروندان را محکوم کنند.
تانیا لاکوت، استاد دانشگاه دوبلین در این خصوص می گوید:"این فرایند کنترل بسیار ساده. در این سیستم شما بهه راحتی مردم را کنترل می کنید چرا که اساسا آنها نمی دانند شما چه مواردی را درست و نادرست می دانید و اساسا از انان چه انتظاراتی دارید. بنابراین همه چیز برای کنترل کامل مهیا است."
در حالی که سیستم گسترده سانسور چین با توسعه اینترنت هماهنگ شده است، روس ها در حال بازیابی روش های قدیمی خود هستند. لاکوت در این خصوص می گوید:" آنها در نهایت شروع به درک ماهیت اینترنت و این که چگونه کار می کند کرده اند و این فقط شامل محتوا و جریان اطلاعات نیست، بلکه زیرساخت ها را شامل می شود."
قوانین روسیه در سال های اخیر تغییرات فنی بیشتری یافته اند، زیرا دولت فعلی در تلاش است کنترل بیشتری برشبکه های اجتماعی و داده ها داشته باشد. در همین راستا دولت روسیه در سال 2017 قانونی را تصویب کرد که بر پایه آن فعالیت هر نوع شبکه خصوصی مجازی را که می تواند هویت فرستنده پیام ها را مخفی یا پیام های او را پاک کند، ممنوع کرد.
به عنوان بخشی از سیاست جدید نیز، دفتر Roskomnadzor به پیام رسان تندر اعلام کرد که این برنامه موظف به ثبت اطلاعات و اپراتورهای همکار خود است که شامل خدمات پیام رسانی می شود. بر اساس این اطلاعیه تمامی سایتها یا برنامه هایی که در فهرست سازمان Rokonadzor قرار دارند باید پیام های کاربران را در سرورهای روسیه برای حداقل شش ماه ذخیره کنند. آنها موظفند به اطلاعیه های دولتی نیز توجه کنند.این در حالی است که تیندر هنوز به این قوانین واکنشی ارائه نکرده است.
نیت شنکان ، مدیر تحقیقات ویژه در "خانه آزادی" می گوید: "شرکت های غربی باید در مورد ارتباط با مقامات روسیه در مورد این مسائل احتیاط کنند. هر گونه درخواست باید مورد بررسی قرار گیرد تا احتمال استفاده از آن در آزار و اذیت سیاسی یا سایر سوء استفاده ها به حداقل برسد."
قوانین روسیه تضاد شدیدی با اساسنامه شرکت های فناوری غربی به وجود می آورند؛ چرا که این شرکت ها، اغلب در مورد حفاظت از داده های کاربران بسیار حساس هستند. در دسامبر 2018، اپل که در ایالات متحده به عنوان قهرمان حریم شخصی کاربران شناخته می شود، با این چالش مواجه شد که اطلاعات کاربران اپل در روسیه را روی سرورهای روسی قرار دهد. هنگامی که لینکدین در سال 2016 در روسیه ممنوع شد، هشداری جدی در مورد عدم امنیت کاربران احساس می شد.
با این وجود هنوز مشخص نیست که پایان این بازی با غول های فناوری مانند فیس بوک و توییتر، که هنوز به روسیه واکنش نشان نداده اند چه خواهد بود، بدون شک مسکو مایل است این شرکت ها با قوانین روسیه مطابقت داشته باشند، اما آیا این دو شرکت و شرکت های مشابه نیز چنین تمایلی دارند؟
تاتیانا استونویا، بنیانگذار تحلیل ریسک شرکت R.Politik، در این خصوص گفت: "زمانی که صحبت از داده های فناوری می شود، کرملین به سیاست گروکشی روی می آورد. کرملین نمی خواهد فیس بوک را ممنوع کند. چرا که می داند نسل جدید روسیه به اینترنت و شبکه های اجتماعی وابسته اند، اما قصد دارد این نسل جدید را کنترل کند و از فضای مجازی ضربه نخورد."
شواهد حکایت از آن دارند که به زودی قابلیت چت کردن به نسخه موبایلی فیس بوک باز می گردد. این ویژگی از پنج سال پیش از دسترس میلیونها کاربر خارج شده بود.
